Вакансия: жас журналистер қажет

Достар, қазақ тілді интернет-жоба үшін жас журналистер қажет. Жұмыс Алматы қаласында болмақ. Бізге белсенді, ширақ, Қазнеттің дамуына ат салысамын дейтін, әдебиет, мәдениет тақырыбында жаза алатын студенттер немесе интернет-журналистика саласында тәжірибе жинаймын дегендер қажет.

Түйіндемені aliya@yvision.kz адресі бойынша жіберіңіз. Түйіндемемен бірге өзіңіздің мақалаларыңызды, блогыңыз бар болса, оған сілтеме, жарияланған және жарияланбаған жазбаларыңызды жіберсеңіздер, тіпті жақсы.

«Жастарды басқа қырынан көрсеткім келеді»

Жылдың басында төмендегі материал газет пен Жаңа Еуразия сайтының орысша бөлімінде жарияланған еді, интернетте қазақша нұсқасы жоқ болғандықтан, сұхбатты блогыма орнатуға жөн көрдім.

Қаңтар айының бірінші жартысында қазақстандық және ресейлік танымал әлеуметтік желілерінде қызықты қысқа метражды «Скажи» атты кино жарияланды. Кино 7 минутқа жетер-жетпес болса да, аз уақыттың ішінде интернет-пайдаланушылардың арасында тез таратылып, жылы лебіздер мен көптеген жағымды пікірлерге ие болды. Кейін келе бұл киноның авторы қарағандылық Дәулет Тукаев екені анық болды. Дәулет Астана қаласындағы Қазақ Ұлттық Өнер Университетінің режиссура, кино және ТВ факультетінің бірінші курс студенті екен. Ал интернетте жарияланған видеосы – университетте берілген үй жұмысы болып шықты. Алайда, Дәулет бұл тапсырмаға бей-жай қарамай, киноға бар ынта-жігерін салған. Киноның сюжетіне келер болсақ, бас кейіпкер – стрит-арт өнерімен (яғни көшеде бояуы бар балон мен трафарет көмегімен сурет салады) айналысатын жігіт. Ол көшеге шығып, өз өнері арқылы басқаларды салауатты өмір сүруге, білімге, шындыққа шақырады. Киноның соңғы секундтарында көрермен басты кейіпкердің мылқау екенін түсінеді, алайда стрит-арт арқасында қаншама маңызды нәрсе айтқанын байқай алады. Уақыт ұзамай, демалыста Қарағандыда жүрген Дәулетті тауып алып, арнайы «Қазақстан Іскері» газетінің оқырмандары үшін оған бірнеше сұрағымызды қойған едік.  

  – Дәулет, кино өнеріне соншалықты неге құштарсыз және де режиссура факультетін неге таңдадыңыз?

– Мен 14 жасымда монтажға қатты қызыққан болатынмын, ағамның мобильді телефонына видео түсіретінмін көбінде, ал 16-ға толғанда үйдің іші маған хендикам камерасын сыйлады. Сол кезден бастап мен Астана мен Қарағанды қалаларында өтетін хип-хоп чемпионаттарын түсіре бастадым.

  – Ал «Скажи» фильмінің идеясы қалай туды?
– Университетке түскен кезде мен алғашқы киномды Қарағандыда түсіріп, оны стрит-арт өнерімен байланыстырамын деп шештім, себебі стрит-артпен 16 жасымнан бастап айналысамын. Стрит-арт – бұл киноның мұқабасы іспетті. Ал сюжетке келер болсам, сол кезде жеке өмірімде көп уайым, проблемалар болды. Фильмнің сюжетіне бұл қатты әсер етті, сонымен қатар, телевизияда қазір көбінде өтірік пен жарнамадан басқа ештеңе жоқ екенін тағы айтқым келді. Негізгі идея түсіруге дейін бір күн қалғанда келді, мен киноны демалыс күндері түсіріп, дүйсенбі күні оқытушыма көрсетуім қажет еді. Үлгермей қалам ба деп қорықтым, ақыры бәрін уақытында тапсырдым. Менің оқытушым – елімізге танымал режиссер, сценарист Ася Сулеева – материалымды қарап шығып, жоғары бағасын берді, 3-ші курстың деңгеймін де салыстырды, мен тіпті бірге оқып жүрген курстастарымнан ұялып та қалдым.
– Түсіру жұмыстары мен басты кейіпкер жайында айтып өтсеңіз?
– Басты рөлде менің Асыл Уразбеков деген досым ойнайды. Асыл үш жылдан астам граффити және стрит-арт өнерімен, музыкамен айналысады, electro dance та билейді. Кинодағы аудио жағын айтар болсам, оны қарапайым mp3 плеерге жаздырдық, ал видеоны Canon D550-ге түсірдік.
– Фильмнің негізгі идеясы не, онымен басқаларға не айтқыңыз келді?
– Фильмнің негізгі тақырыбын да, идеясын да екі сөзге сыйдыра аламын – “stay true”. Яғни, қашан болса да, өз-өзіне адал болу керек.

Қазақ драмасы…

… сахна және шымылдықтың әр жағында

Биылғы жылдың басында белгілі журналист, публицист, қоғам қайраткері, «Ұлтқа қызмет ету» кітабының авторы, «Арай-Заря», «Дәуір-Время», «Эпоха» басылымдарының редакторы, «Аргументы и факты» газетінің колумнисі Сейдахмет Құттықадамның еліміздің бүгінгі тарихына арналған еңбегіне тап болдым.

Бұл кітап жайында іш пысқасын немесе блогымды жаңартайын деген мақсатпен жазып отырғаным жоқ, меніңше, бұл еңбекті еліміздің әр көзі ашық, көкірегі ояу азаматы оқуы тиіс. Неге десеңіз, біріншіден, бұл кітап мектептің бағдарламасында жоқ көптеген тарихи фактілер жайында баяндайды. Мысалы, 86 жылдың желтоқсанынан бастап, бүгінгі күнге дейін саяси сахнадағы барлық көрнекті тұлғаларды сөз етеді. Сонымен қатар, кітапта тәуелсіз елімізде алғаш партиялардың құрылуы, парламенттегі өзгерістер, министрлер мен президент арасындағы қарым-қатынастар, баспасөзіміздің ахуалы мен оппозициялық басылымдардың ғұмыры, депутаттық сайлау кезіндегі дауыстардың фальсификациясы, еліміздің экономикасы және т.б. маңызды тақырыптар ашылады. Автордың айтуынша, саяси мәдениет пен саяси білімнің жоқтығы қоғамның санасыздығы мен сауатсыздығына, тоқырауына әкеліп соғады.

Екіншіден, бұл кітапта автордың жиырма жылдың ішінде жарияланған тамаша мақалаларымен танысуға болады. Сейдахмет аға еліміздің саяси, экономикалық ахуалына сараптама жасап, кезінде Аслан Масхадов, Ходорковский, Новодворская сынды тұлғалармен де кездесіп, сұхбаттасқан еді.

Өкінішке қарай, республикамыздың кешегі және бүгінгі саяси өмірі шынымен де драмаға, не бір келеңсіздіктерге толы, бірақ бұл тарихымызды бұрмалап немесе бар нәрсені жоққа шығарудың амалы емес.

Мен де Блогкемп жайында…

Блогшылар құрылтайы жайында Интернетте қаншама жазба орнатылды, қаншама сурет, қаншама ресми ақпарат… Мен Мақпал мен Асхат аға жіберген пресс-релиздардан кейін (бұл қаңтар айынан басталды) шыны керек, бұндай ақпараттан жалықтым. Оған қоса, Блогкемп жайында жаңа ғана бір жазбаны бітірдім (орыс тілінде, Жаңа Еуразия үшін). Сонымен, көп сөздің қажеті не?

Мен үшін блогкемп керемет өтті, ал ұйымдастыру жағы мен хелптим жұмысы жоғары деңгейде болды  деп еш ойланбастан айта аламын 🙂 . Осыншама кісі келеді деп ойлаған да жоқпын, әсіресе шетелден келген блогшыларды көру қызық болды. Бұрыннан бері оқып жүрген Қалды қыз бен 6 градус, Розатай блогтарының иелерімен танысқаныма қуаныштымын, бұрыннан тек онлайнда таныс Сағынды оффлайнда көрудің де сәті түсті. Сонымен қатар, бұрыннан танитын, бірақ жиі көре бермейтін Қуаныш, Салтанат, Зере, Айко, Айкона, Мақпал, Есенгүл апай, Димаш, Тотыларды көрдім-ау. Айтпақшы, туғанынан бері тек интернеттегі фотолардан танитын Әминды енді өзім фотоға түсіре алдым 🙂

Барлық блогшылардың атын атай берсем, жазбам созылып кетер, сол себепті бар суреттерді жариялап, осымен доғарайын.

Талдықорғандағы «Мінбердің» семинары

Қазан айының 4-5 күндері Талдықорғанға барып қайтуға мүмкіндік туды, оның себебі жоқ емес. Жергілікті тамаша журналистермен танысып,  қаланың таза ауасын жұтып, демалып қайттік. Төменде семинардың суреттері, барлығы емес әрине.

«Одан-дағы сұрамайсың сен неге жүрегімнің ауа-райын, қарағым…»

Өткен айда екі басылым материал үшін пікір сұраған болатын. Өзім елді пікір үшін жиі мазалайтындықтан ондай өтініштерге түсіністік білдіріп, мүмкіндігімше толық және уақытында жауап беруге тырысамын.

«Алаш айнасы» менен қазақтілді интернет-журналистикасы жайында пікір сұраған-тын, телефонмен жауабымды тыңдап алған соң газетте жариялады. Оқып отырсам, өз жауабым өзімдікі емес болып шықты. Негізі, Интернет-журналистика Әлемторда қазақтілінің дамуына, пікірлер арқылы оқырман мен БАҚ арасында байланыс орнатуға септігін тигізетіні, сонымен қатар, Мінбер.кз, Абай.кз, Замандас.кз секілді интернет-газеттер жайында айтып өткен болатынмын. Қарап отырсаңыз, бұл жайында газет үн-түнсіз қалды.

Келесі пікір Фокус.кз газетінде жарияланған. Журналист алдында менен UGC, форумдар мен тақырыптық қауымдастықтар және осындай қауымдастықтарды ресурстар мен қызмет көрсетуді алға жылжытуда қалай қолдануға болатынын сұрады. Бұл тақырыпқа дұрыс пікір беру үшін журналистің сұрақтарын сәл өзгертуге тура келді және пікірді маркетинг саласына жақындатып, әлеуметтік желілер көмегімен маркетингтік стратегиялар қалай жүзеге асырылады деген бағытта жауап берген болатынмын, сөзімді растау үшін жақында жарияланған Cisco зерттеуіне сілтеме де бердім. Ақыры материал тура осы бағытта жарияланды (тақырыптың өзі «Желілік маркетинг» деп аталады екен оО, басынан бастап сұрақты осы саламен байланыстырып неге қоймаған екен?). Материалда менен басқа тағы екі маман да интернет-маркетинг тақырыбында өз ойымен бөлісті. Ал журналист өз материалында Cisco зерттеуінен бірнеше цитата келтіргені жайында тағы айтып өтпеуге болмайды (әрине, бұл ақпарат баршаға ортақ, ешкім таласып жатқан жоқ). Ал менің жауабымнан, шынымды айтсам, аса маңызы жоқ үзінділер ғана алынды.

Бар айтпағым, кейбір журналистер адамдарды жынды қылдырмай, пікір алудың алдында сұрақтарын нақтыласа екен…

Журналистер күні

Кеше «Алаш Айнасы» газетінен бір журналист қоңырау шалып, журналистер күніне орай материал дайындап жатқанын айтты. Маусым айының соңғы жексенбісінде тойланатын қанатты қалам иелерінің төл мерекесі жақындап қалған екен ғой.

Толығырақ

Құрметті журналистер қауымы, келе жатқан мерекелеріңіз құтты болсын!

Семинардың суреттері

Мобильді жарнама не дейді?

Мобильді Интернет – медиа нарық пен жарнама секторындағы ең қарқынды арналардың бірі. Бір жағынан, бұл жаңа сала және оның әлеуетті мүмкіндіктері де жетіп асады. Мобильді интернеттің дамуы мен болашағы жайында айтар болсақ, біреулер wap-сайттардан бастап, әдемі графикасы бар толық мобильді ресурстарға көшкен батыстық тәжірибеге сүйенеді. Ал мобильді интернетте табыс жасау мен жарнама жайында айтпас бұрын, біріншіден интернеттегі мобильді жарнамаға анықтама берейік. Жарнаманың бұл түрі — коммуникацяның жаңа арнасы, ондағы жарнамалық хабарлама мобильді телефонның иесіне бағытталады. Сонымен қатар, баннер немесе мәтіндік хабарлама ретінде көрініс табады. Мобильді жарнаманың басқа да форматтары бар:

• Click2Call (нақты нөмірге қоңырау шалуға мүмкіндік беретін баннер немесе сілтеме);
• Click2Sms (нақты нөмірге SMS жіберуге мүмкіндік беретін баннер немесе сілтеме)
• Click2Video (жарнамалық видеоны телефонға жүктеп алуға мүмкіндік беретін баннер немесе сілтеме)
• Жарнамалық кампанияның мақсатты беті (landing page)

Зерттеу. Қазақ тілді сегмент.

Былтырғы жылдың қараша айында қазақ блогшыларын біраз мазалап, сұрақ қойып, шамам келгенше қазақ тілді интернетті зерттеуге тырысқан едім. Биылғы жылы бұл зерттеуге және «Қазақстандық контент», «Қазақстандық интернет-экономика», «Қазақстандық интернет-құқық» тақырыптарына байланысты жасалған зерттеулер Медианеттің басшылығымен жинақ ретінде шықты. Кітаптың электрондық нұсқасы жоқ болғасын (әзірге шығар), сіздерге бірнеше сурет көрсетуге тура келеді 🙂 дайын болғанда, хабарлаймын дегесін. Зерттеу үш тілде (мен орысша жазғанмын, қазақшасын өздері аударды, ағылшыншасы тағы бар).

Содан кейін мына презентацияның ішінде былтыр жасалған сауалнаманың нәтижелері бар. Осы презентацияға Анара мен Мақпалдың «Әдеби сайттар» тізімін қосып қойдым.