Фотожурналистиканың атасы

Фотожурналистика  басқа фотографиялық өнерге қарағанда күнделікті өмірде біз байқамайтын шынайылықты көрсетуге көбірек бағытталған. Дұрыс түсірілген сурет мәтіннен гөрі бәрін нақтылап айқындап береді. Себебі фотожурналистика – сөйлеп тұратын жанр.

Фотожурналистиканың атасы Анри Картье-Брессон фотография әлеміне өз жаңалығын әкеліп, негізгі заңдылықтарды да құрған еді. Танымал фотограф фотоға түсіріп алған адамдар үшін «көрінбейтін» болып қала білді. Оның суреттері түсіру кезінде үнемі аяқталған болатын: фотоларын өзгертпейтін, жасалған суретті кадрламайтын. Сонымен қатар, оның есімі кез келген сценаның эмоциялық шарықтау шегіне жеткен кезді, яғни «шешуші мезетті» түсіріп алатынымен танымал. Фотография әлемінде Картье-Брессон оқиғаға экспрессия беретін мезетті тауып ала білді.

Ол қарапайым  адамдар мен танымал тұлғаларды түсіретін. Мысалы: Альбер Камю, Жан Ренуар, Мэрилин Монро, Коко Шанель, Жан-Поль Сартр, Луи Арагон және т.б. Картье-Брессон қиялдамайтын, жасанды шынайылықты жасамайтын, фотографияның тек деректі жанрына адал болды.

Фотографтың басқа жұмыстары

«Қазақ» газеті мен жер мәселесі

Жер дауы, жесір дауы – күн тәртібінен түспей келе жатқан мәселе. Жерге талас екінің бірінде ру мен рудың, әлді мен әлсіздің немесе кең қоныстардың арасында жанжал туғызып үдей келе, арты кейде адам шығынына, қырқысқа соғып жататын. Жер дауы – қазақ халқының тұрмыс-салтынан туындаған, ешқашан түпкілікті шешімін таппаған күрмеуі күрделі мәселелердің бірі.

«Қазақ» газеті, 1913 ж. № 4.

«Бір кездегі іргесі ыдырамай жатқан халық келімсектер келісімен күшті жұрттың аяқ асты болып, азып-тозып жоғалуға жақын». Сондықтан да саяси күреске шығу, езгеден босанар жолды анықтау ісі бүгінде алдыңғы кезекке шыққандығын айта келе:

«Істің мәні жалғыз-ақ тамақ асырап, күн көруде қалмас, өз бетімен күн көре алмаса, өзге жұрттың есігінде жүріп, малайлықпен тамақ асырап, қазақ тіршілігін етер ғой… өз алдына дербес ұлт болып, Еділден Ертіске, Оралдан Ауғанға шейін тұтас тұрған халық едік. Арамызға әр түрлі жұрт кіріскенде, солармен қатар, атымыз жоғалмай қазақ ұлты болып, тұра аламыз ба?» – деп жазды.

1911-1913 ж.ж. аралығында Орда, одан кейін Орал қалаларында шыққан «Қазақстан» газеті мен «Айқап» журналы арасында да полемика болған. Оған мысал ретінде «Қазақстан» газетінің белсенді авторы Ғұмар Қараштың «Айқаптың» бетінде жарияланған Ахмет Жантөлиннің «Қазақ халқы қала болуы тиіс емес, қала болудың соңында біздің үшін бек көп қорқыныштар сезіледі» деген мақаласына орай «Ахмет Жантөлинге» атты материалын атап өтуге болады. Онда «Крестьяндардың ата кәсібі – егін. Біздің ата кәсібіміз – мал өсіру. Қала бол деген сөзден мал өсірме деген шықпайды. Жөні келсе, егінмен де, саудамен де қазақ тіршілік ете алады».

Фитцпатрик: «Блог – хабарласудың формасы»

LiveJournal-дың негізін салушы Брэд Фитцпатрик қолданушылардың блогтарында ақша табудың (монетизация) мүмкіндіктері жайында баяндап беру мақсатымен Мәскеуге келген еді. Google-да инженер-программист болып жұмыс істейтін Фитцпатрик ЖЖ-ның монетизациялануына сенбейтінін және тұғырнама жақында «ескіріп» қалуы мүмкін екенін «Ведомости» газетіне айтты.

ЖЖ-ны 1999 жылы мектепті бітіргеннен кейін өзінің жеке күнделігі ретінде жасаған. Кейін бұл бизнеске айналды.

Бүгінде ЖЖ-ның жағдайы жайында Бред былай деп айтады: «LiveJournal әлеуметтік желілер мен блог-тұғырнама нарығында алғашқылардың бірі болған еді. Ол Twitter секілді прогрессивті болды. Бұл факт: АҚШта бес әлеуметтік желі танымал болып, кейін осы беделінен айырылып қалғанын көрген едім. Адамдар желіге сәннен қалмас үшін келеді, ал сіздің мамаңыз онда аккаунт ашқан кезде, осы желі сәнді болудан қалады. Бұл дұрыс емес – желінің функционалын таңдау керек».

Блогтардың монетизациясы турасында: «Осы жайында сенімді жауап беру – ақымақтық… Блог – бұл хабарласу формасы, әдетте, электронды почта мен IM секілді. Мен өзімнің почта немесе мессенджерімді қалай монетизациялаймын?»

толығырақ «Ведомости» сайтында

Спичрайтер деген кім?

Ірі компаниялардың басшылары мен саясаткерлердің барлығы сөз сөйлеген кезде экспромтпен сөйлейді деп ойлау – қателік. Көп ретте олардың сөзін арнайы спичрайтерлер (ағылш. speechwriter) жазады. Спичрайтерлер – жоғары мәртебелі адамдар айтатын мәтінді дайындайтындар.

Басшы не саясаткер сәтті қалжың, нақты факт айтса, шикі, қызықсыз, көнерген факт айтқандардан ерекшеленіп тұрады. Батыста спичрайтер – PR саласындағы негізгі мамандықтың бірі. Бұл адам мәтіннің мақсатын, тыңдайтын аудитория жайында алдын ала хабардар болып, сөйлеушінің мінезіне, лексикалық қорына назар аударады және тыңдармандарға қажетті әсер қалдыратын мәтін жазады. Спичрайтер психолог, әртіст, әдебиетші, әрі саясаткер болуы қажет. Бұл мамандықтың иелері ылғи көлеңкеде қалады, себебі танымалдылық олардың қызметіне кері әсер етеді.

Джон Фавро (Jon Favreau) – Барак Обаманың спичрайтері. Ол 27-де. Жылына USD172.000 табысқа ие болады.

Смағұл Садуақасов – публицист (3)

«Ауылдағы жастар туралы» мақаласы «Еңбек туы» газетінде 1920 жылғы 25 желтоқсанда жарияланған. Мақалада ауылдағы жастарды ұйымдастыру, қоғамға пайдалы жұмысқа тарту, олардың іскерлігін қалыптастыру мәселесі көтерілген. Осы еңбегінде Смағұл бұрындары құрылған ұйымдардың кемшілігін айта отырып, оны қайталамауды, өткеннен сабақ алуды ескертеді. Көсемсөзші қазақ жастарының ерекшелігіне қарай жұмысты жоспарлауды ұсынады. «Біздің Қазақстан – ауылдың республикасы. Қазақтың 99 пайызы ауылда. Сондықтан ауыл жастарының арасындағы жұмыс ең бірінші орында болу керек», – дейді. Смағұл ауыл жастарына менсінбей қарайтындарды, оларды алға жетектеудің орнына меселін қайтаратындарды: «Қазақтың ұлтшылдары ондай «төрелерге» тиісті баға берсе де, қазақ ішінде «төрелік» қалған жоқ. Күні бүгінге дейін шаһарлы жерде жүрген дұп-дұрыс адам секілді жігіт елге шықса, шіңкілдеп, тоқаңдап кетеді. Балалармен сөйлесу түгілі, жаман-жәутік қазақпен де сөйлеспейді»- деп сынайды. Смағұл осы мақаласында: «Осы күнгі заман – бірлескеннің, білгеннің заманы. Бірлестің, бірауызды болдың – сен күн көре аласың. Бытырадың, надан болдың – өлесің» – деп, ел жастарын ұйымдасуға, өрелілікке шақырады.

«Жастар съезіне» атты мақаласын қаламгер «Қазақтың саяси пікірінің тарихы – қазақ жастарының тарихы» сөйлемімен бастайды. Бұл еңбегінде С. Садуақасұлы аға толқынның кезінде топтаса алмағандығын, «көпке бірдей жақсы аты шыққан қазақтың азаматы аздығын», жастар содан сабақ алу керектігін сөз ете келіп, жаңа замандағы жас лектің мақсат-міндеттеріне және санадағы сауатсыздықпен күрес қайтсе жеңіске жететінін әңгіме етеді. Жастардың ұйымдасып отырғанын үлкен күшке балап, оларға мүмкіндікті қолдан жібермеу жөнінде ақыл-кеңес береді. Ұлтты қадірлеуді ескертеді.

«Мен – коммунист. Маған қазағы да, орысы да бәрі бір» деушілер табылады. Бірақ бұл секілді сөзді айтушылар орысқа да, қазаққа да пайдасыз адам болып шығады», – дейді Смағұл. Автор мақаласын: «Көтеріл, жастар! Ұйымдас, жастар!» – деген үндеумен аяқтайды.

Байқап отырғанымыздай, Смағұл осынау үш мақаласында да ұлт ертеңі жастардың қолында екенін сөз етеді. Смағұл идеясы қазіргі публицистикамен үндес.

«Арқа ақпарат» сайты бойынша

Орталық Азия BarСamp 2009. Бішкек.

Қыркүйектің 4-6 күндері аралығында Бішкек қаласында Орталық Азия BarСamp 2009 өтті. Алғаш рет Қырғызстан астанасында бұл шара 2008 жылдың тамыз айында ұйымдастырылған болатын. Биылғы Баркэмпке қазақстандықтар көптеп қатысты. Бұған сөзсіз әсер еткен Алматыдағы BarСamp CA 2009.

Сонымен, бірінші күн. Бұл әдеттегідей қатысушылардың тіркелу және Баркэмптің ресми ашылу күні.

Екінші күн – презентациялар күні. Олар сағат 11-ден кешкі 8-ге дейін өтті. Солардың ішінде:

youth.kg

prohost.kg

photoasia.ru

foto.kg

photo.kg

seo.kg

almamater.kg

mediaprorock.kz

vsetut.uz

spasibo.kg

kloop.kg

moblog.kz

francekoul.kg

mojazarplata.kz

freelancer.kz

xat.kz

gde.kg

Opera үшін виджеттерді қалай жасауға болады, жастарға арналған әлеуметтік роликтер, антисайттар туралы, Жаңа Евразия блогтары (New Eurasia citizen media), т.б.

Үшінші күн – Ideas Market. Қатысушылар өз жобаларын таныстырар алдында «Celebrities» секциясы өтті. The Center for Training and consulting-тің бөлімі Business Academy басшысы Эркин Джаманбаев Қырғызстандағы Интернеттің дамуы жайында презентация жасады. Дәл қазір Қырғызстанда интернетке мобильді түрде кіру – 50%, ПК арқылы – 20%. Джаманбаев мырза Мемлекет және Интернет – қақтығысу не бірлесу мәселелерін де қарастырды. Ал қазақстандық «Республика» газеті өзінің ақпараттық-сараптамалық порталымен таныстырды. Одан кейін Қырғыз Республикасының мемлекеттік патент қызметі төрағасының көмекшісі Нұрлан Баяман сөз сөйледі. Баяман мырза ұлттық домендік зона және Қырғызпатент пен «АзияИнфо» арасындағы қақтығыс мәселелеріне тоқталды.

Ал Ideas Market-тегі жобалар жайында толығырақ мына жерде көруге болады.

Ideas market-ке қазақстандықтардан қатысқан talimger.kz жобасы жайында ерекше айтып өткім келеді. Егер де бұл жобаны әрі қарай дамытатын болса,  қажетті ресурсқа айналуы мүмкін.

P.S. Осы Баркемптің арқасында қазақ блогшыларымен де жолығуға мүмкіндік туды. Асхат аға, Салтанат, Зере, кездескеніме қуаныштымын.

Суреттер Barcamp.kg сайтынан, соңғысы Рауандікі.

«Жәй эстафета»

Өмір туралы

Бұрын өмірді түсінуге тырыстым, енді өмірдің өзі мені түсінсін деп, ол жайында басымды қатыра бермеймін. Жалпы, өмірде кейде енжар болып қалған да артық етпес.

Өмірдің мәнісін іздеу жолында оның мәнсіздігіне көбірек ұрына береді екенсің.

Уақыт туралы

Уақытты әлі де бағалай алмай жүрмін. Кейде 18-ге толдым және одан әрі аспадым деген күйде болғандаймын. Бірақ, бұның бәрі өз-өзімді алдаушылық екеніне мән бергім де келмейді.

Отбасы туралы

Есейген соң осы сөздің мағынасы анау әліппедегі сурет емес екенін түсіндім, оның суретін салу қиын, түсіндіру де.

Ақша туралы

Ақша туралы қымбат (бағасы жоғары) нәрселерді көргенде ғана ойланамын. Басқасының құны жоқтай… Негізінде, ақша туралы мүлдем ойланбауға тырысамын. Бұл уақытша десеңіз, әбден мүмкін.

Достар туралы

Балабақшадағы достарым мектебіме көшті; мектептен университетіме көшкендер аз, бірақ жоқ емес. Университеттен «өміріме» көшкендер саусақпен санарлық. Бірақ ең жақыны солар. «Досым» деп көрінгенге айта бермеймін, тым жауапты лауазым.

Арман туралы

Армандарым орындалса, өмірім күрт өзгереді деп ойламаймын.

Әр арманым орындалсын деп тілемеймін.

Жұмыс пен хобби

Хобби жұмысың болып қалса, ол әуестенушілік болудан қалады. Жұмысың хобби болатын болса, не сорың, не бағың.

Ұстаным туралы

«Өмір сен сүйгендер мен сен ренжіткендерден құралады». Осы тұрғыдан өмір сүруге тырысамын. Иә, ол оңай емес.

Ақылға сыймайтын әрекеттер

Уақыт өте келе, кешегі ақылға сыймайтын әрекеттер бүгін қалыпты болып көрінеді. Мүмкін ақылға сыймайтындай әрекеттерім келешекте.

Болашақ туралы

«Біз ертеңгі күнді күтетінбіз, Күнде ертеңгі күнді күтетінбіз…» В. Цой

Эстафетаны Ақзереден қабылдап, Айнұрға тапсырдым.