Қазақ мерзімді баспасөзі (1)

Қазақ журналистикасының тарихы алғаш қазақ тіліндегі басылымдармен тікелей байланысты, әр басылымның өзіндік тарихы, өзіндік тағдыры бар. Сол себептен «Қазақ басылымдарының тарихы топтамасы» атты айдарда осы тақырыпқа байланысты ғылыми мақаланы жариялаймын. Материал конспект және ксерокопия ретінде сақталғандықтан, автордың аты-жөні өкінішке орай белгісіз.

Профессор Кенжебаевтің еңбегінде келтірілген деректерде 1688 жылы мен 1928 жылдар арасында қазақ даласында 65 шамалы газеттер мен журналдар шығып тұрғандығыннан хабар болуға болады.

Қазақ мерзімді баспасөзінің алғашқылары «Дала уалаяты» мен «Түркістан уалаяты» болса, Ресейде болған төңкеріс дүмпуі нәтижесінде қазақ газеттерінің екінші бір үлкен шоғыры дүниеге келді. Олар: «Серке»(1907ж.), «Қазақ газеті»(1907 ж.), «Қазақстан» (1911 ж.) т.б. Бұлардан кейін «Қазақ» (1913-1918 жж.), «Алаш» (1916-1917 жж.), «Бірлік туы»(1917ж.) және «Тіршілік»(1917ж.) басылымдары елдегі жаңалықтармен қоса орыс классиктері, зерттеуші ғалымдары, саяхатшылары, атақты адамдар жөнінде жазылған материалдармен солардың шығармаларынан үзінділер жариялап тұрды. Сондықтан да бұл басылымдар қазақ халқының дүниетанымына әсер етіп, көзқарасын кеңейтіп, прогрессивтік, ағартушылық, бағытта қызмет атқарғанын анық байқауға болады.